پروسه آمادگی برای بارداری، یک فرآیند مستمر است که بهتر است آن را 3 ماه پیش از بارداری آغاز کنید. در این نوشتار برای بررسی بهتر این فرآیند، مراحل آمادگی برای حاملگی را در سه بخش به تفکیک ماه‌ها بررسی خواهیم کرد.
آمادگی 3 ماه پیش از بارداری
شاید تصور کنید 3 ماه پیش از بارداری هیچ کار خاصی وجود ندارد و احتمالا باید تنها منتظر زمان مناسب برای اقدام به بارداری باشید. با این وجود باید بدانید که داشتن یک بارداری راحت و سالم به عوامل بسیار مختلفی بستگی دارد و بهتر است پیش از اقدام، موارد مختلفی را در نظر بگیرید. مهم‌ترین نکاتی که 3 ماه پیش از بارداری باید انجام دهید، شامل موارد زیر است.
مراجعه به پزشک
یکی از مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار در دوره بارداری، پزشک شما است. بنابراین پیش از هرچیزی، مهم‌ترین ویژگی‌های مد نظر خود را بررسی کرده و بر اساس همان المان‌ها، یک پزشک زنان متناسب انتخاب کنید. موقعیت مکانی مطب پزشک، همکاری او با بیمارستان‌های مد نظر شما، رفتار حرفه‌ای و رضایت سایر مراجعه‌کننده‌ها، همه بخشی از عوامل مهم در انتخاب پزشک زنان شما است.
البته اگر پیش از این مرحله پزشک خود را انتخاب کرده باشید، یک گام جلوتر بوده و تنها کافی است که یک نوبت از پزشک گرفته و به مطب مراجعه نمایید. ابتدا بهتر است سوابق پزشکی خود و همسرتان را بررسی کرده و از تزریق تمام واکسن‌های مورد نظر اطمینان حاصل کنید.
برخی از بیماری‌های مسری هم‌چون سرخک و آبله‌مرغان، می‌تواند سلامت جنین و یا خود شما را در دوره بارداری به‌شدت تحت تاثیر قرار داده و یا حتی باعث آسیب‌های غیر قابل جبران شود. بنابراین، سابقه پزشکی‌تان را بررسی کرده و در اولین گام برای آمادگی بارداری واکسن‌های مورد نیاز را تزریق کنید.
سپس با مشورت پزشک، آزمایش‌های لازم پیش از بارداری را انجام دهید. آزمایش خون، ادرار، پاپ‌اسمیر و بررسی تمام فاکتورهای مهم برای داشتن یک بارداری سالم، یکی از مهم‌ترین اقداماتی است که در 3 ماه پیش از حاملگی و برای آمادگی برای بارداری باید انجام دهید.
عدم استفاده از روش‌های پیشگیری از بارداری هورمونی
برخی از روش‌های جلوگیری از بارداری هم‌چون کاندوم، تا آخرین روز پیش از اقدام به بارداری قابل استفاده هستند. اما اگر از انواع روش‌های دارویی برای جلوگیری از بارداری استفاده می‌کنید، بهتر است با مشورت پزشک آن را متوقف کرده و در این بازه زمانی 3 ماهه، از یک روش دیگر استفاده کنید.
البته باید بدانید که برخی از افراد به‌محض قطع مصرف انواع قرص‌های ضد بارداری، به‌راحتی باردار می‌شوند، با این وجود بهتر است بدن خود را برای این فرآیند به‌صورت اصولی آماده کرده و از مصرف قرص‌های هورمونی و قوی، پرهیز نمایید.
مراجعه به دندان‌پزشک
معمولا یکی از عوارض رایج بارداری، تحت تاثیر قراردادن سلامت دهان و دندان است و زنان زیادی در دوره بارداری با مشکلات مختلفی در این زمینه روبه‌رو می‌شوند. به همین خاطر پیشنهاد می‌کنیم حتما 3 ماه پیش از اقدام و در فرآیند آمادگی برای بارداری به دندان‌پزشک مراجعه کرده و از سلامت دندان‌های خود اطمینان حاصل کنید. ب
رخی از درمان‌های خاص دندان‌پزشکی هم‌چون عکس‌های اشعه ایکس و یا استفاده از انواع بی‌حسی‌ها، در دوره بارداری غیر قابل انجام است و به همین خاطر اطمینان از سلامت دندان‌ها، پیش از اقدام به بارداری اهمیت دارد.
بررسی داروهای موجود در خانه
احتمالا هیچ‌گاه در فرآیند آمادگی برای بارداری به این موضوع توجه نکرده باشید، اما باید بدانید که برخی از داروها در دوره بارداری خطرناک هستند و برخی دیگر حتی در ماه‌های پیش از بارداری نیز نباید مصرف شوند.
به همین خاطر، داروهای موجود در خانه را بررسی کنید، انواع داروهای مسکن، ضد حساسیت‌ها و سایر داروهای هورمونی را با مشورت پزشک حذف نمایید. سعی کنید در این دوره هیچ دارویی را بدون تجویز پزشک خود مصرف نکرده و با انجام این اقدامات اولیه، بدن خود را برای این دوره حساس آماده کنید.
این چند گام، مهم‌ترین کارهایی است که باید 3 ماه پیش از اقدام و برای آماده سازی بارداری انجام دهید. در زمان مراجعه به پزشک حتما تصمیم خود را برای حاملگی با او در میان بگذارید که داروهای لازم هم‌چون اسید فولیک یا سایر قرص‌های مورد نیاز را برای شما تجویز کرده و مصرف آن‌ها را آغاز کنید.
درصورتی که بیماری‌های خاص هم‌چون دیابت، فشار خون یا چربی دارید، باید پیش از بارداری و با کمک پزشک همیشگی خود، بدن‌تان را برای بارداری آماده کرده و داروهای خاصی را حذف کرده یا تغییر دهید. در صورتی که شرایط روحی نامناسبی داشته یا علائم افسردگی دارید، در این مرحله از آمادگی برای بارداری به پزشک مراجعه کرده و این موارد را با کمک دارو یا سایر موارد ممکن، مدیریت کنید.
آمادگی 2 ماه پیش از بارداری
پس از گذشت یک ماه، وارد مرحله دوم، یعنی آمادگی 2 ماه پیش از بارداری می‌شویم. در این ماه نیز موارد مهمی را باید در نظر بگیرید و برای داشتن یک بارداری سالم، تمام آن‌ها را رعایت کنید. مهم‌ترین نکات آمادگی برای بارداری در ماه دوم، شامل موارد زیر است.
مصرف ویتامین و سبزیجات
در این ماه باید مواد غذایی مضر را تا حد ممکن کاهش داده و مصرف غذاهای مفید و مقوی را افزایش دهید. انواع میوه‌ها و سبزیجات را در برنامه غذایی خود قرار داده و با توجه به نتایج آزمایش‌های خود، ویتامین A و D مصرف نمایید.
البته این ویتامین‌ها را تنها با مشورت و تجویز پزشک مصرف کنید؛ زیرا احتمال مسمویت در صورت مصرف خودسرانه و بیش از حد وجود دارد.
قرص فولیک اسید را نیز به‌صورت روزانه مصرف کنید، البته همسر شما نیز باید ویتامین C و کلسیم مصرف کرده و از دو ماه پیش از بارداری، کیفیت اسپرم‌های خود را افزایش دهد.
بررسی وزن
ممکن است وزن شما در حالت عادی کمتر یا بیشتر از میزان نرمال باشد که در این صورت، باید پیش از اقدام به بارداری، حتما به وزن نرمال رسیده یا به آن وزن نزدیک شوید.
در صورت داشتن اضافه‌وزن، احتمال ابتلا به بیماری‌های مختلف هم‌چون دیابت بارداری، فشار خون، جنین بزرگ‌تر از حالت عادی و در نهایت سزارین وجود دارد که همه این‌ها می‌تواند یک بارداری سخت و پر خطر را برای شما ایجاد کند. کمبود وزن نیز مشکلات مختلفی هم‌چون ضعف جسمانی، احتمال زایمان زودرس، جنین با وزن کمتر از حالت عادی یا سایر مشکلات دیگر را به بار آورد.
بنابراین در ماه دوم از فرآیند آمادگی برای بارداری وزن خود را کنترل کنید. این کار را تحت نظر پزشک و با کمک متخصص انجام دهید و از انواع روش‌های خطرناک هم‌چون رژیم‌های سخت، مصرف داروهای لاغری گیاهی یا شیمیایی یا هرنوع روش سریع دیگر، اجتناب کنید. داشتن یک بدن سالم مهم‌ترین و اصلی‌ترین پیش‌نیاز آماده سازی بدن برای بارداری است.
آغاز ورزش‌های پیش از بارداری
اگر در حالت عادی یک برنامه ورزشی روتین دارید، آن را دنبال کنید. هرچند اگر ورزش‌های خیلی سنگین و سخت انجام می‌دهید، بهتر است در فرآیند آماده سازی بدن برای بارداری نوع ورزش خود را تغییر داده و یک ورزش سبک‌تر را آغاز نمایید.
در صورتی که در حالت عادی ورزش نمی‌کنید، حتما یک روتین ساده را شروع کرده و آن را حتی پس از بارداری ادامه دهید. ورزش‌کردن در طول بارداری این مزایا را به دنبال دارد:
- کاهش دردهای رایج در طول حاملگی؛
- افزایش میزان انرژی شما؛
- تنظیم ساعت خواب؛
- کاهش استرس؛
- افزایش آمادگی جسمانی و داشتن یک زایمان راحت؛
- بازگشت سریع وزن پس از زایمان.
آمادگی 1 ماه پیش از بارداری
اگر تنها یک ماه به زمان اقدام شما باقی مانده یا تصمیم دارید در یکی از همین روزها برای بارداری اقدام کنید، پیشنهاد می‌کنیم تمام نکات این بخش را به‌دقت مطالعه کرده و آن‌ها را در نظر بگیرید.
حذف عوامل مضر هم‌چون دخانیات
شاید در این پروسه موارد بسیاری وجود داشته باشند که نتوانید آن‌ها را کنترل کنید و متاسفانه تاثیر بدی بر شما یا فرزندتان بگذارد، اما یکی از مهم‌ترین عوامل مضر در سلامت جنین، مصرف دخانیات است. به همین خاطر باید پیش از اقدام و در دوره آماده سازی بدن برای بارداری آن را حذف کنید.
استفاده از انواع دخانیات، میزان باروری زنان را کاهش داده و احتمال سقط جنین، زایمان زودرس و تولد نوزادان با وزن بسیار کمتر را افزایش می‌دهد. علاوه بر این، احتمال وقوع انواع مشکلات سلامتی و حتی سندروم فوت ناگهانی در این دسته از نوزادان بیشتر است.
البته این موضوع تنها به زنان محدود نشده و مردان سیگاری نیز باید در دوره آمادگی برای بارداری مصرف دخانیات را به‌شدت کاهش داده و ترجیحا ترک کنند.
تحقیقات جدید نشان داده که نوزادانی که پدرشان از انواع دخانیات استفاده می‌کند، با همان مشکلاتی مواجه هستند که نوزادان با مادر سیگاری با آن‌ها مواجه بوده و در واقع هیچ تفاوت خاصی میان این دو گروه وجود ندارد. مصرف نوشیدنی‌های الکلی و انواع موارد مشابه نیز باید در این مرحله قطع شود.
کاهش مصرف کافئین
با اینکه نیازی نیست که کافئین مصرفی خود را به‌صورت کامل قطع کنید، اما کاهش میزان کافئین روزانه، در فرآیند آمادگی برای بارداری اهمیت بسیار زیادی دارد. مصرف بیش از 300 میلی‌گرم کافئین روزانه، احتمال وقوع مشکلات مختلف هم‌چون سقط جنین، زایمان زودرس، تولد نوزادان با وزن بسیار کم و سایر مشکلات مشابه را افزایش می‌دهد و به همین خاطر پیشنهاد می‌کنیم میزان کافئین مصرفی خود را کنترل کنید.
انجام تمام این موارد به شما کمک می‌کند که بدن خود را برای دوره بارداری آماده کرده و بارداری سالم‌تری را تجربه کنید. با این وجود، چند نکته مهم دیگر نیز وجود دارد که بهتر است پیش از اقدام به بارداری و در مرحله آمادگی برای حاملگی آن‌ها را در نظر بگیرید.
نکات مهم پیش از اقدام به بارداری
علاوه بر تمام این موارد ذکر شده، اگر قصد دارید در همین روزها و هفته‌های آینده برای بارداری اقدام کنید، بهتر است چند نکته مهم دیگر را نیز در نظر بگیرید. در ادامه، برخی از مهم‌ترین اقدامات پیش از بارداری را با هم مرور خواهیم کرد:
- عدم مصرف غذاهای خطرناک: در دوره بارداری و حتی در فرآیند آمادگی برای بارداری بهتر است از مصرف برخی غذاهای خطرناک هم‌چون ماهی‌های خام یا برخی ماهی‌هایی که میزان جیوه زیادی دارند، اجتناب کنید.مصرف غذاهای خام یا نیم‌پز، گوشت‌های مشکوک، تخم‌مرغ نیم‌پز یا خام، لبنیات محلی و غیر پاستوریزه، انواع نوشیدنی‌ها و داروهای گیاهی و حتی برخی از سبزیجات خام، می‌تواند مشکلات زیادی برای شما ایجاد کند؛
- انجام کارهای خطرناک: استفاده از برخی مواد شیمیایی به‌صورت مستمر و یا انجام انواع کارهای خطرناک هم‌چون تمیزکردن محیط‌های آلوده و هر نوع کار مشابه دیگر، می‌تواند مشکلات زیادی را برای شما ایجاد نماید.به همین خاطر در فرآیند آمادگی برای بارداری و البته در 9 ماه دوره حاملگی خود، از انجام این کارها اجتناب کنید؛
- بررسی سلامت همسر: با اینکه بار اصلی و سخت فرآیند بارداری بر دوش زنان است، اما در فرآیند آمادگی برای بارداری حتما سلامت جسمی و ذهنی مردان را نیز در نظر گرفته و موارد لازم را رعایت کنید.عدم استفاده از لباس زیر تنگ، عدم انجام کارهای خطرناک و مضر، استفاده از غذاهای سالم و تازه، مصرف ویتامین‌های ضروری و چندین مورد دیگر، همه بخشی از کارهایی است که مردان در فرآیند آماده سازی برای بارداری باید به آن‌ها توجه کنند.
جمع‌بندی نهایی آمادگی برای بارداری
احتمالا افراد زیادی عقیده دارند که فرآیند آمادگی برای بارداری یک کار بیهوده و غیر ضروری است و انجام آن هیچ اهمیتی ندارد. باید به شما بگوییم که شیوه جدید زندگی افراد جامعه، مشکلات زیادی را ایجاد کرده است و این مشکلات در برخی از حساس‌ترین بخش‌های زندگی افراد هم‌چون دوره بارداری، نمایان می‌شود.
علاوه بر این، داشتن یک کودک سالم و تن‌درست، آرزوی همه والدین بوده و برنامه‌ریزی برای بارداری و داشتن یک دوره بارداری راحت، بر زندگی و سلامت جسمی و روحی فرزند شما تاثیر مستقیمی خواهد گذاشت. به همین خاطر حتی پیش از اقدام، نکات مهم را در نظر بگیرید و با آمادگی برای بارداری شانس خود را برای داشتن یک دوره حاملگی راحت و البته یک فرزند سالم، افزایش دهید.
