از بی اختیاری ادرار چه می‌دانید؟ 4 نوع بی‌اختیاری ادرار و علائم آن‌ها

همانطور که از اسم این بیماری مشخص است، بی اختیاری ادرار عبارت است از نشت غیرارادی ادرار از مثانه و دستگاه ادراری تناسلی.
بی اختیاری ادرار علاوه بر بانوان، در آقایان نیز دیده می‌شود اما شیوع آن در خانم‌ها دو برابر است و به طور متوسط حدود 25 تا 45 درصد از بانوان این مشکل را ممکن است یکبار در طول عمر خود، تجربه کنند. این بیماری در افراد مسن شایع‌تر بوده طوری که 5 تا 15 درصد از افرادی که در جامعه زندگی می‌کنند و 50 درصد از ساکنان خانه سالمندان را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

انواع بی اختیاری ادرار (urinary incontinence):

1. 1. بی اختیاری ادرار استرسی (stress urinary incontinence):
      در این نوع بی‌اختیاری، نشت ادرار زمانی اتفاق می افتد که فشار داخل شکمی بالا می‌رود (به طور مثال در موقعیت‌هایی مثل عطسه، سرفه، خندیدن، دویدن یا حتی راه رفتن).
      دلایل ایجاد این نوع بی اختیاری عبارتند از: ناتوانی اسفنکتر خروجی ادرار در مثانه، حرکت بیش از حد طبیعی مجرای ادرار، در میانسالان و زنان مسن‌تر رایج‌تر بوده و همچنین در مردان به دنبال درمان سرطان پروستات یا درمان جراحی بزرگی خوش‌خیم پروستات نیز ممکن است اتفاق بیافتد. عواملی نیز وجود دارند که به عنوان ریسک فاکتور عمل کرده و بانوان را مستعد بی اختیاری استرس می‌کنند، این عوامل شامل: افزایش سن، چاقی، زایمان طبیعی، افتادگی لگن، جراحی لگن، حالت هیپواستروژنیک (افت سطح هورمون استروژن پس از یائسگی)، سیگار کشیدن، بیماری عصبی/ ریوی، می‌باشند.
   2. بی اختیاری ادرار فوریتی (urgency urinary incontinence):
      به بی اختیاری ادرار همراه با یک میل ناگهانی و احساس نیاز به دفع فوری ادرار گفته می‌شود. (مثانه بیش‌فعال) این بیماری بر اساس علائم بالینی تشخیص داده می‌شود. علت اصلی ایجاد این نوع بی اختیاری ادرار معمولا نامشخص است اما در برخی موارد بیماران مثانه‌ی بیش‌فعال دارند و در واقع عضله‌ی دترسور (عضله‌ی تشکیل دهنده‌ی مثانه) در برخی از افراد دچار ناپایداری یا بیش فعالی شده است.
      در این نوع از بی اختیاری ادرار ممکن است علامت‌های دیگری مثل تکرر ادرار، احساس فوریت در دفع ادرار، شب ادراری و یا نشت ادرار غیر ارادی نیز وجود داشته باشد
   3. بی اختیاری ادرار مختلط (mixed urinary incontinence):
      این نوع بی‌اختیاری ادرار، مخلوطی از دو نوع قبلی است به عبارتی بی اختیاری ادرار هم در هنگام افزایش فشار داخل شکمی ایجاد می‌شود و هم در هنگام فوریت برای دفع.
   4. بی اختیاری ادرار سرریزشونده (overflow urinary incontinence):
      در این نوع بی اختیاری، نشت ادرار همراه با احتباس ادراری رخ می‌دهد. این بیماری اغلب در مردان ایجاد می شود و دلیل اصلی ایجاد ان، بزرگی خوش خیم پروستات و همراهی ان با مثانه ی ضعیفی است که نمی تواند به درستی و کامل تخلیه شود (بطور مثال بیمار دیابتی که دچار احتباس ادرار و بیماری مثانه (cystopathy) شده است).

درمان‌های بی اختیاری ادرار:

1. درمان بی اختیاری ادرار استرسی:

درمان اصلی در این نوع بی اختیاری ادرار، ابتدا از بین بردن یا کم کردن ریسک فاکتورهای آن است، به طور مثال کاهش وزن، ترک سیگار، و سپس انجام دادن تمرینات کگل برای تقویت عضلان کف لگن نیز بسیار کمک کننده هستند. استفاده از عوامل و دستگاه‌های حجیم‌کننده مجرای ادراری نیز کمک‌کننده خواهد بود و در نهایت جراحی را به بیماران پیشنهاد می‌کنند.

2. درمان بی اختیاری ادرار فوریتی:

درمان‌های اصلی در این نوع بی اختیاری شامل:

• درمان‌های محافظه‌کارانه (مثل مدیریت مصرف مایعات و کافئین مخصوصاً در عصر و شب، قطع یا کم کردن مصرف سیگار، تمرین دادن مثانه با ایجاد یک برنامه منظم دفع ادرار، تمرینات کگل)
• داروها (مثل آنتی کولینرژیک ها مانند اکسی بوتینین (oxybutinin) یا تولترودین (tolterodine) یا سولی فناسین (solifenacin)
• آگونیست‌های بتا 3 و داروهای ضدافسردگی سه حلقه‌ای (مانند ایمی پرامین)
• تزریق سم بوتولینیوم در مثانه (برای شل کردن عضلات مثانه) می‌باشند.

3. درمان بی اختیاری ادرار مختلط:

تلفیقی از درمان‌های دو مورد بالا، بسته به صلاح دید پزشک و فیزیولوژی بدن بیمار.

4. درمان بی اختیاری ادرار سرریز شونده:

درمان این نوع بی اختیاری ادرار حتما باید تحت نظر پزشک و با یادگرفتن آموزش‌های لازم انجام شود. درمان‌ها شامل: کاتتر گذاری و درمان علت زمینه ای اصلی می باشد.

در انتها توضیحاتی مختصر و چند تصویر از تمرینات کگل را با هم ببینیم:

تمرینات کگل برای مردان

ورزش‌ها و تمرینات کگل و تمرینات کف لگن، هم برای بانوان و هم برای آقایان مفید می‌باشد. به خاطر داشته باشید، ورزش‌های کف لگن علاوه بر اینکه به بهبود سلامتی کلی بدن کمک می‌کنند، برای تقویت عضلات کف لگن و جلوگیری از بی‌اختیاری ادرار و افتادگی لگن و رحم و مثانه کمک می‌کنند، ولی باید توجه داشت که ورزش‌ها باید به صورت طولانی مدت و مداوم انجام شوند و طی یک هفته انجام حرکات ورزشی، نباید توقع بهبودی 100 % را داشت.

تمرینات کگل برای بانوان

در این مقاله درمورد انواع بی اختیاری ادرار و درمان‌های آن‌ها صحبت کردیم. درصورتی که با چنین مشکلاتی مواجه هستید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا علاوه بر رد کردن سایر علل که موجب بی اختیاری ادرار می‌شود، آزمایشات مورد نیاز را برای شما درخواست کند یا درصورت نیاز به دارو، داروهای مورد نیاز شما را تجویز کند.

سلامتی همیشگی شما، آرزوی ماست: تیم لاویا